Με έμφαση στο στίχο

Ο Φούρνος

Τιμής ένεκεν

-What lies behind the smile?

-A demon

Μετά από μερικές σκέψεις, μια εικόνα και μια έκρηξη θυμού, οργής, απελευθέρωσης αποφάσισα πως είναι κάποια πράγματα που πρέπει να φοβάστε:

Να φοβάστε τους ανθρώπους που σας προσφέρουν απλόχερα και που δεν βάζουν φρένο όταν πρέπει κι αυτούς που προσπαθούν να σας κρατήσουν ή καμιά φορά και να σας διώξουν, μα πάνω απ'όλα εκείνους με την γαϊδουρινή υπομονή, γιατί όταν αυτή τελειώσει ουδείς γνωρίζει τι έπεται. Να φοβάστε τους περίεργους και τους δυναμικούς που ημερεύουν με ένα χάδι, γιατί ποτέ κανείς δεν ξέρει πότε θα θεριέψουν πάλι. Να τρέμετε αυτούς που κοιτούν την άβυσσο, γιατί, όπως είχε πει ο φίλος μας ο μουστακαλής, κι αυτή ατενίζει μέσα τους. Να φοβάστε όσους πίστεψαν εσάς και σε εσάς γιατί η ίδια δύναμη που στηρίζει την πίστη αυτή, μπορεί μια μέρα να ρίξει πάνω σας τον οίκτο, την οργή ή την αδιαφορία και τα πιστεύω μεταμορφώνονται εύκολα σε καμμένο χαρτί. Να προσέχετε τους ειλικρινείς γιατί με κάποιον τρόπο τους βρίσκει η αλήθεια -σαν τον διάολο, έχει πολλά ποδάρια- αλλά να γελάτε με αυτούς που γυρεύουν να βολευτούν φορώντας ένα ψέμμα στο κούτελο, το μπέρδεμα τους σαν φύλλο συκής που δεν έχει όμως απολύτως τίποτε να κρύψει και την κακή τους τύχη σαν δικαιολογία για τα άνωθι. Να λυπάστε αυτούς που περηφανεύονται για την πραμάτια τους σαν γκόμενες που πασάρουν γυμνές φωτογραφίες, γιατί είναι κατα βάθος απελπισμένοι. Να θυμάστε τους φορείς αλλαγών της ζωής σας, αλλά κυρίως το πόσο επιφανειακές -ή και όχι- ήταν αυτές, κι εσείς που αφιερώνετε πολύ χρόνο στο να διογκώσετε τις μυικές ομάδες σας να έχετε υπ'όψη ότι τη σήμερον υπάρχουν ολόγυρά μας πολλοί μικροί Δαυίδ που καραδοκούν και άλλοι που απλά αδιαφορούν -αλλά και οι πέτρες εξοστρακίζονται. Να προσέχετε πώς φέρεστε, κύριοι, γιατί η ηθική είναι έννοια ελαστική και μπορεί να σας μπερδεύει μια στο τόσο, αλλά κάποτε θα πρέπει να κοιτάξετε τον εαυτό σας στον καθρέφτη, και πείτε μου πώς θα δικαιολογίσετε τότε το επίπεδό σας; Να προσέχετε φίλοι σαδιστές, τα θύματά σας, γιατί τα έχετε μεγαλύτερη ανάγκη, απ'ότι τα θύματα εσάς - άλλωστε το μεγαλύτερο θύμα είναι εκείνος που διαλέγει να περάσει την υπόλοιπη ζωή του ως θύμα χωρίς καν να το καταλάβει.

Έχω την αίσθηση πως η πορεία του ανθρώπου απο τον μεσαίωνα εως σήμερα υποδηλώνει μια προσπάθεια απογαλακτισμού από την θρησκεία και ο κόσμος κοιτάζει να γεμίσει το κενό της ελπίδας για λυτρωση, ανώτερες δυνάμεις και όλα τα επακόλουθα, με μικρά-μικρά ματαιόδοξα πράγματα. Όσο πιο πολλά μαζεύονται, τόσο προσπαθούμε να τα κάνουμε όλα πιο γρήγορα για να χωρέσουν μέσα στη μέρα μας: τις μετακινήσεις μας με τα αεροπλάνα, τη δουλειά μας με τους υπολογιστές και τελικά τις σχέσεις μας ποικιλοτρόπως. Κάποια στιγμή όμως, πρέπει να σταθούν μερικά πράγματα όρθια και τα υπόλοιπα να καταλήξουν σε έναν κουβά, έρχεται η ώρα που ξεκαθαρίζουμε τα αυθεντικά από τα ψεύτικα και βάζουμε μια τάξη στη ζωή μας, γιατί δεν χωρούν όλα σε μια μέρα. Να προσέχετε πως φέρεστε, κύριοι, για να μην βρεθείτε στον κουβά με τα περιττώματα.

Στον φούρνο όλα, στην πυρά. Να ψηθεί ό,τι οφείλει να ωριμάσει, να καεί ό,τι είναι περιττό.

Κακοήθεια

Είναι σχεδόν αστείο το γεγονός ότι στην κακοήθεια δεν μπορεις να απαντήσεις με κακοήθεια γιατι θα είναι κακοήθεια.

Αλλαγές

Αλλάξαμε ρόλους,
Ανταλλάξαμε απόψεις,
Αλλάξαμε εμφάνιση,
Ανταλλάξαμε υποσχέσεις,
Αλλάξαμε όνειρα,
Ανταλλάξαμε θέσεις,
Αλλάξαμε ζωές,
Ανταλλάξαμε συναισθήματα.
Οι άνθρωποι, όμως, δεν αλλάζουν.
Παραμένουμε το ίδιο θλιβεροί.

Επιστολές

"ever thine

ever mine

ever ours"

Ludwig van Beethoven

Αγαπητέ κύριε Χ,

Χθες βράδυ ξάπλωσα στο κρεβάτι μου, έκλεισα τα μάτια μου και για μια στιγμή, ακριβώς πριν με πάρει ο ύπνος, ένιωσα το άγγιγμά σας, βυθίστικα στη μυρωδιά που φωλιάζει στο λακκάκι στη βάση του λαιμού σας και σκέφτικα πως ήταν δόκιμο να σφίξω το μαξιλάρι στην αγκαλιά μου για να κρατήσει λίγο παραπάνω η ψευδαίσθηση. Νομίζω πως πριν κάποιους μήνες σας ερωτεύτικα, αλλά η αλήθεια είναι ότι ερωτεύτικα αυτό που πίστευα πως ήσαστε και με ενθουσίασε αυτό που νόμιζα πως θα ήμαστε αν μπορούσαμε να αγκαλιαζόμαστε λίγο πιο συχνά, αν μπορούσατε να αψηφήσετε όλα τα εμπόδια που μας χώριζαν.

Κύριε Χ, έχουν περάσει μήνες και ξεφεύγετε από τη μνήμη μου, παρ'όλο που την έχω εκπαιδεύσει καλά. Από καιρό σε καιρό, βεβαίως, και πάντα πριν τον ύπνο ξυπνούν οι αισθήσεις εκείνων των ημερών και με ταλαιπωρούν για λίγο αλλά αυτό δεν είναι τόσο σημαντικό ούτε απροσδόκητο, είναι μόνο η ιδέα που, πριν χαθεί, δίνει την τελευταία της παράσταση.

Ως εκ τούτου, αποφάσισα να συντάξω τούτη εδώ την επιστολή γιατί δεν είχα την ευκαιρία να σας πω αντίο, αν και φαντάζομαι θα ξέρετε πως το αντίο δεν είναι τόσο σημαντικό όσο οι αποφάσεις και πως οι επιστολές του είδους συνήθως καταλήγουν σε ένα συρτάρι, κλειδωμένες, να κάνουν παρέα σε διαφόρων λογιών αναμνηστικά. Θύμωσα και δεν πρόλαβα να σας το πω ή δεν θέλησα γιατί έδωσα προτεραιότητα στα δικά σας συναισθήματα, άλλωστε η κοινωνία μας αυτό επιβάλλει (κάνω λάθος;) στις γυναίκες σαν εμένα. Ίσως όμως η οργή μου να είναι κάτι ελάχιστα σημαντικό μπροστά στα υπόλοιπα που δεν τόλμησα να σας πω. Για παράδειγμα -και μην το πάρετε επάνω σας- μου χαρίσατε έμπνευση και αυτοπεποίθηση, έχω την αίσθηση ότι η περιπέτειά μας με έβγαλε από έναν μακροχόνιο λήθαργο. Θα φαντάζεστε, κύριε Χ, πόσο σημαντικό είναι αυτό το ξύπνημα για μια γυναίκα σαν εμένα, που διχάζεται ανάμεσα σε ένα σφουγγαρόπανο κι ένα βιβλίο, αλλά και πόσο δύσκολο είναι μέσα στον διχασμό ετούτο να νιώθει οργή και ευγνωμοσύνη ταυτόχρονα. Δεν ξέρω τι περίμενα, αγαπητέ μου, αλλά βλέπετε έχω κι εγώ την τάση να ονειροπολώ, να κάνω τριχιά την τρίχα, που λέει ο λόγος, αλλά είμαι σίγουρη πως μέσα στις γνώσεις σας κάπου θα συμπεριλαμβάνεται και το ότι τα ανεκπλήρωτα πάθη ξεχνιούνται λίγο πιο δύσκολα, με λίγο περισσότερη προσπάθεια και αδιαμφισβήτητα μυθοποιούνται για ένα (μικρό;) χρονικό διάστημα.

Προσπάθησα να μη σας πω πολλά τότε που με αγκαλιάζατε ή και αργότερα, όταν ακόμη εκφράζατε την επιθυμία σας να το κάνετε γιατί, όπως σας είπα, δεν ήθελα να το πάρετε επάνω σας και η κοινωνία μας επιβάλλει στους άντρες σαν εσάς να κυνηγάτε τις προκλήσεις και τις μεταμφιεσμένες νοικοκυρές σαν εμένα, και όταν τις κατακτάτε να τις θεωρείτε λίγο εως πολύ δεδομένες. Δε λέω, είχατε καλές δικαιολογίες, μάλλον κι εγώ στη θέση σας το ίδιο θα έκανα, αλλά, ας μην κοροϊδευόμαστε, κατά βάθος αυτό που έφταιγε ήταν ότι κατακτήσατε την πρόκληση.

Σας συγχωρώ, αγαπητέ, κι ας είμαι ακόμη θυμωμένη -μη δίνετε σημασία, θα μου περάσει. Σας συγχωρώ και σας είμαι ευγνώμων για ορισμένα εξ'όσων μου χαρίσατε, πάνω απ'όλα για εκείνα τα όμορφα βράδια που μετρήσαμε μαζί στα δάχτυλα του ενός χεριού -του δικού σας ή του δικού μου;- και για τις στιγμές που είχα την αίσθηση πως εκφράζατε τις δικές μου σκέψεις, παρ'όλο που αυτό με τρόμαζε πολύ. Θα αναρωτιέστε, φαντάζομαι, γιατί με τρόμαζε ένα τόσο ευχάριστο γεγονός, θα σας αποκαλύψω το λόγο λοιπόν: ξέρετε καλύτερα απο εμένα ότι βαθιά μέσα μας διαισθανόμαστε τι θα πάει στραβά με τον εκάστοτε σύντροφο που επιλέγουμε, το ξέρουμε από το πρώτο φιλί. Έτσι κι εγώ ήξερα ποιά ήταν η θέση μου, όπως ξέρατε κι εσείς.

Συγχωρέστε με, μακρυγορώ κι ας έχω γράψει όσα ήθελα να εκφράσω, μάλλον γιατί όσο γράφω την επιστολή αυτή έχω την ψευδαίσθηση ότι είμαι κοντά σας, δεν σας κρύβω ότι φαντάζομαι το πρόσωπό σας και τις εκφράσεις που θα σχηματίζονται σε αυτό καθώς θα διαβάζετε όσα είχα να σας πω. Δεν θα σας πω για ποιό λόγο είμαι οργισμένη, κύριε Χ, γιατί αυτό θα σας δώσει έναν λόγο να θυμώσετε κι εσείς και δεν έχει νόημα αυτή η πάλη, να είστε σίγουρος όμως πως δεν θέλω να σας ξαναδώ, εν μέρει επειδή είμαι θυμωμένη αλλά και επειδή αυτό μου επιβάλλει η αξιοπρέπεια μου. Μη θυμώνετε, ο πιο σημαντικός λόγος που ήθελα αρχικά να κρύψω, είναι ότι θέλω να κρατήσω την ανάμνησή σας όπως υπάρχει ήδη στη μνήμη μου από εκείνες τις ημέρες της περιπέτειας. Μη θυμώνετε και μην ξεχνάτε πως εσείς διαλέξατε να γίνει έτσι.

(Όχι και τόσο) Δική σας,

Κυρία Υ

Αγαπητή Κυρία Υ,

Δεν ξέρω αν έχετε δίκιο στα όσα λέτε, αλλά η φύση μου και ο υλισμός που ασπάζομαι δεν μου επιτρέπει να γράψω πολλά. Δεν γινόταν αλλιώς, δεν άντεχα ή ίσως μου πέρασε. Απόψε έχω ραντεβού με μια μικρή κοπελίτσα που δεν αντιλαμβάνεται πολλά κι αυτό είναι λιγότερο επικίνδυνο για εμένα. Μην νομίζετε πως δεν αναλογίζομαι το κόστος της επιλογής μου, θα ξέρετε, φαντάζομαι, πως για έναν άντρα σαν εμένα είναι εξαιρετικά δύσκολο να πει πως δεν μπορεί να αντεπεξέλθει. Οι γυναίκες σαν εσάς δεν είναι γραφτό να συντροφεύουν άντρες της δικής μου συνομοταξίας. Ακόμη κι αν δεν μου δώσατε λαβές, με τον καιρό θα βρω κι εγώ έναν λόγο να θυμώσω γιατί δεν πρέπει να ομολογήσω ποτέ σε κανέναν πως δεν μπορούσα, αντιθέτως, πρέπει να λέω πως δεν γινόταν, δεν έπρεπε και πως τελικά δεν ήταν κάτι τόσο εξαιρετικό τα βράδια εκείνα. Ξέρετε ήδη πως ξεκίνησα να γράφω την απάντησή μου στο γράμμα σας με μεγάλη δυσκολία γιατί η ενστικτώδης αντίδρασή μου είναι η σιωπή, επομένως δεν μου μένει να γράψω τίποτε άλλο πέρα από την ευχή μου για καλή τύχη.

(Ποτέ) Δικός σας,

Κύριος Χ

De Profundis

I

Όσοι έχουν περάσει την εφηβεία θα ξέρουν εκείνη την ανάγκη για δράματα και τον αβάσταχτο πόνο που προκαλείται από τις εκάστοτε περιπετειούλες και αξιολογείται σύμφωνα με τις μέχρι τότε εμπειρίες και άρα ερμηνεύεται ως απέραντη δυστυχία. Θα ξέρουν κι εκείνη την αναζήτηση πολύπλοκων συναισθημάτων, ποιημάτων, βαρύγδουπων δηλώσεων, τη δήθεν ενήλικη συμπεριφορά, θα ξέρουν και το χαμόγελο που ακολουθεί στην ανάμνηση των εφηβικών χρόνων, τη φαιδρότητα των συναισθημάτων έκείνων που όσο περνάει ο καιρός ξεχνιούνται, απωθούνται, καταδικάζονται. Όσο μεγαλώνουμε θέλουμε τα πράγματα πιο απλά, όσοι περάσαμε μια ήρεμη εφηβεία αλλα και αυτοί που ταλαιπωρήθηκαν λίγο ή πολύ παραπάνω. Όσο μεγαλώνουμε και βρισκόμαστε ενώπιον των εμπειριών που κάποτε αποζητούσαμε μέσα στο πλαίσιο του κυνηγιου της ενηλικίωσης, μέσα στην ανάγκη να φύγουμε από τη σφαίρα των παιδικών χρόνων, θέλουμε τα πράγματα πιο απλά: λίγη χαρά, λίγες σταθερές, μια συμπαθητική καθημερινότητα.

II

Δεν μου μιλούν πια τα πλουμιστά ποιήματα, με τις βαρύγδουπες έννοιες, θέλω μόνο να μιλάω απλά γιατί μεγαλώνοντας απότομα μια μέρα, ένα μήνα, δυο ζωές -νομίζω- στερήθηκα του δικαιώματος αυτού κι όταν κίνησα να χαϊδέψω ένα πρόσωπο κατάλαβα πως είχα δεμένα χέρια. Δεν ξέρω πολλά πράγματα και κινούμαι σε ένα περιορισμένο πεδίο, μπορώ να φανταστώ κατά προσέγγιση πώς είναι να σε ξυπνούν μέσα στη μέση της νύχτας με κακά μαντάτα, πώς είναι να πέφτει στους ώμους σου βάρος δύο γενεών, ξέρω όμως πως είναι να συγκρατείς την αδελφή σου για να μην κοπανίσει το κεφάλι της στο νιπτήρα από την απελπισία καθώς το βάρος αυτό πέφτει πάνω της χωρίς οίκτο, ανελέητα, κι αυτό μου είναι πολύ. Ξέρω πως είναι να νιώθεις ανήμπορος να βοηθήσεις ή να περιμένεις ακόμη κι αν στην πραγματικότητα θα μπορούσες, να μην έχεις καμία επιλογή κι αυτό δεν είναι δράμα σαν αυτά που κυνηγάς στην εφηβεία, ούτε συναίσθημα είναι, γελιέστε όμως αν νομίζετε πως δεν θέλει δύναμη και προσπάθεια το να πεις "παραδίνομαι".

III

Όταν ήμουν μικρή είχα ένα ντόμινο, αλλά νομίζω πως ποτέ δεν κάθισα αρκετή ώρα να στήσω προσεκτικά τα πούλια και ύστερα με μια μικρή κίνηση του δείκτη μου να διαλύσω το έργο μου, ίσως επειδή μου άρεσε ό,τι έφτιαχνα να μένει. Τώρα πιστεύω πως θα είχε πολλά να με διδάξει αυτό το παιχνίδι, για την παγκόσμια ιστορία και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Ο πρώτος έχει κάπου να στηριχτεί, ο τελευταίος πρέπει να έχει πολύ γερά πόδια για να μην τον παρασύρει η ορμή. Ο πρώτος έχει τον δεύτερο να τον νοιαστει και να τον σκέφτεται, ο δεύτερος τον τρίτο, ο τελευταίος κανέναν. Ο τελευταίος έχει να νοιαστεί για όλους όσοι έπεσαν πριν από αυτόν, το ντόμινο θαρρώ πως λειτουργεί με πολλαπλάσια. Αυτό που σίγουρα δεν θα είχα αντιληφθεί τόσο μικρή που ήμουν, ήταν πως έχει κάποια σημασία που κατατάσει ο καθένας τον εαυτό του και τώρα, καθώς ανάβω το τσιγάρο μου, αναρωτιέμαι που πρέπει να κατατάξω εγώ την Αυτού Μεγαλειότητα μου. Μην μου πειτε, πρέπει να είμαι πρώτη - όχι, όχι, ο πρώτος πέφτει από ένα καπρίτσιο. Τελευταια; Όχι, ο τελευταίος έχει όλο το βάρος και πουθενά να στηριχθεί, ωστόσο είναι πιθανώς σημαντικό το ότι είχε το κουράγιο να σταθεί σε αυτή τη θέση. Κάπου στη μέση ίσως; Δεν ξέρω, αλλά να σας ρωτήσω: τελικά, έχουμε επιλογή;

IV

"Δεν θα αντέξω να φύγεις"

Μήπως μπορείτε, τουλάχιστον, να μου δώσετε τη δυνατότητα να θυμώσω χωρίς τύψεις; Είναι, άλλωστε, αρκετά ανακουφιστικό να μπορείς να θυμώσεις δίχως την έγνοια ότι κάποιος θα βρεθεί να σε πει εγωιστή, κάποιος που δεν βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα, εκεί που όλα είναι ήρεμα (αλλά δεν υπάρχει διαφυγή) αλλά στα πέριξ που ξεριζώθηκαν και στροβιλίστικαν και υπέστησαν όλες τις ζημιές. Μη με παγιδεύεις, μην παγιδεύεσαι, και αν είμαι δίπλα, στην ουσία έχω φύγει γιατί με έδιωξες, μα δεν τολμώ να πω πως κρίθηκα χωρίς δίκη, δεν τολμώ να πω πώς ένιωσα γιατί έχεις ήδη αρκετά. Να ξέρεις, monsieur, πως η κατανόηση που σου δείχνω με διχάζει γιατί έχω μάθει να είμαι απόλυτη, να ξέρεις πως δεν είναι εύκολο να ζητάς συγγνώμη για ένα φιλί. Η συγγνώμη, ωστόσο, ήρθε με μια σχετική ευκολία, γιατί βλέπεις, πρώτη εγώ λέω πως είμαι εγωίστρια. Από τους δυο μας όμως, κάποιος πρέπει να αντέξει.

V

Καθώς μεγαλώνουμε θέλουμε πράγματα πιο απλά: να κοιμόμαστε με αυτούς που θέλουμε να ξυπνάμε το πρωί, να αγκαλιάζουμε απο έρωτα κι όχι ανάγκη, να πίνουμε κρασί συζητώντας με αυτούς που νιώθουμε πως επικοινωνούμε βαθιά κι όχι με αυτούς που μάταια ελπίζουμε πως μια μέρα μπορεί να κατανοήσουν τα όσα λέμε. Καθώς μεγαλώνουμε, οι τηλεοπτικές σειρές φαίνονται όλο και πιο γελοίες, το πένθος όλο και πιο βαρύ και είναι σημαντικό να έχουμε εκείνη την πρώτη πρωινή αγκαλιά όποτε μπορούμε. Κάποτε μου είπε(ς) κάποιος πως του είναι αδύνατον να πιστέψει πως όλα θα πάνε καλά και πως πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι για κάθε μέρα που τα βγάζουμε πέρα. Αναρωτήθηκα τότε, τι είδους τραύματα κάνουν έναν νέο άνθρωπο να μιλάει έτσι κι ύστερα σκέφτηκα ότι δεν έχουν σημασία τα τραύματα όσο οι τρικλοποδιές που μπορεί να βάλει σε κάποιον αυτή η θεώρηση των πραγμάτων, σε μία ούτως ή άλλως δύσκολη πορεία. Κάποτε δεν τολμούσα, καθόμουν σε μια γωνια κι έβλεπα τις ευκαιρίες να παρελαύνουν μπροστά μου δίχως να κάνω τίποτε γιατί φοβόμουν. Τελικά έχασα περισσότερα μέσα στην αδράνεια, αναλογιζόμενη τα όσα είχα ήδη χάσει, απ'όσα μπορούσα ποτέ να φανταστώ και ο χαμός έφερε κι άλλο χαμό. Εκ βαθέων, εύχομαι να μην κάνεις το ίδιο λάθος.